6.11 Idiot savant
De gedachte dat creativiteit iets met een verwrongen geest te maken heeft, is niet nieuw en wordt soms ook door kunstenaars zelf geëxploiteerd: “Het enige verschil tussen mij en een gek is dat ik niet gek ben (S. Dali: Mijn leven als genie). Of “No fool, no fun” (B.Webster). Onderzoek naar het veronderstelde concept ‘talent’ laat zien dat niet zozeer sprake is van een speciaal soort ‘genetische of mentale dispositie’ die past bij bepaald soort talent, de zogenaamde specificiteithypothese (Erikson). Veel doen, vlieguren maken en dan vooral op jonge leeftijd, en daarmee volharding bij de persoon zelf en/of diens omgeving, blijkt de verklarende factor bij uitstek te zijn voor alle ‘talenten’. In de specificatie ‘op jonge leeftijd’ zit impliciet ook de begrenzing van vernieuwend denken opgesloten. De dissident van vandaag, is de goeroe van morgen, is het gepasseerde station van overmorgen. De vraag die rijst is ook: hoeveel twist is wenselijk?
Antwoord; precies zoveel al nog als menselijk wordt ervaren door de community die gaat over het onderwerp waarover men zich uitlaat. Mensen zijn onderhevig aan de wetten van seksuele selectie en waarderen daarom altijd creativiteit, mits deze nog als zodanig identificeerbaar is. Geniale ingevingen die als het ware te ver vooruit lopen, zijn niet meer als geniaal herkenbaar en worden daarom verworpen. Ook ideeën die een te grote bedreiging voor bestaande machtsverhoudingen vormen, dreigt dit lot of beter gezegd hun bedenker. Deze ideeën worden vooral onteigend om vervolgens, al of niet in ander jasje, door de nieuwe bezitter te worden geëxploiteerd (telefoon, etc.).
Kader: Voorwaarden
- Er moet sprake zijn van een probleem, een puzzel
- Men moet het toeval de kans geven zijn muterende werking te doen
- Daartoe moet men de normale logische respons kunnen negeren of vermijden; men dient open te staan voor ‘het onverwachte’
- Het onverwachte moet vervolgens wel als ‘het verwachte; worden herkend
- Idem in sociaal opzicht als oplossing worden erkend
Door met 12. Uitbreiding model van Bloom